Radijs

De radijs is een plant uit de kruisbloemenfamilie. Het eetbare deel van de plant, een bol met wit vlees, is een deel van de gezwollen ondergrondse stengel net boven de wortel (radix, een opgezwollen hypocotyl). De schil heeft verschillende kleuren. De rode kleur is het meest bekend, maar er zijn ook variëteiten (rassen) met een witte en roodwitte tint.

Bij het ouder worden gaat de radijs een stengel vormen en gaat vanaf dat moment in kwaliteit achteruit. Het scherpe, peperachtige van de smaak kan verzacht worden door de rode buitenkant af te pellen. Radijs kan makkelijk voos (sponzig) worden als gevolg van wateronttrekking door de verdampende bladeren. Er zijn echter rassen die weinig gevoelig zijn voor het voos worden. Als de knol gevormd is en in één keer teveel water gegeven wordt kunnen de knollen gemakkelijk gaan barsten.

Tegenwoordig wordt in Nederland 80% van de radijs verpakt in zakjes van 125 gram tot zakken van 10 kg. Dit komt de smaak ten goede omdat het loof er af gesneden wordt. De radijs blijft langer vers tot wel 14 dagen. Zakjes radijs kan je in Nederland bijna niet kopen omdat 90% bestemd is voor de export naar Engeland en Duitsland, maar je komt ze ook in Japan tegen.

Teelt
Radijs wordt geteeld in de grond. Per vierkante meter staan tussen de 200 en 500 plantjes (afhankelijk van de zaaidatum) per teelt. Alle plantjes willen uitgroeien tot een uniforme knolletje van allemaal dezelfde grootte. Een fijne structuur van de grond is daarom van groot belang. Radijs wordt vooral geteeld op zandgronden maar ook op zwavelgronden kan goed geteeld worden.

Het zaaien gebeurt met een pneumatisch precisie zaaimachine. Deze zaaimachine kan heel nauwkeurig de zaadjes op de goede afstand laten vallen. De variatie in zaaidichtheid is van 230 zaden in juli tot 300 in december tot 450 in februari. De combinatie temperatuur en licht bepalen de zaaidichtheid. Lage temperaturen met veel licht geven de hoogste zaaidichtheid. Bij hoge temperaturen ontstaat snel langer loof, waardoor je weer dunner moet zaaien.

De teelt vindt plaats in de kas met als grote voordeel dat je het klimaat kunt beheersen. De optimale omstandigheden voor radijs zijn 15 graden etmaal temperatuur, veel licht en een CO2 concentratie van 1000ppm. Na het zaaien zal de radijs kiemen afhankelijk van vocht en temperatuur. Als de radijs gekiemd is dan zie je boven de grond de zaadlobben verschijnen. Tussen de zaadlobben komt het echte blad tevoorschijn.

De oogst van radijs gebeurt 6 dagen per week 52 weken per jaar. Per jaar worden er ongeveer 120 bossen per vierkante meter gebost.

Het oogsten van de radijs beslaat 80% van alle werkzaamheden. De oogst kan plaatsvinden met de hand of met een bosmachine. Door het gebruik van de bosmachine kun je op arbeid besparen en de variabele kosten besparen. Door toedoen van de bosmachine kunnen de bedrijven grotere oppervlakten aan en vindt er schaalvergroting plaats in de radijsteelt. Waar je vroeger op 6000 m2 je boterham kon verdienen is dat nu op 20.000 m2.

De verpakking van radijs is in poolfust, houten kratjes en in dozen. Ook wordt de radijs geflowpacked en gesealed om de kwaliteit langer te waarborgen en de presentatie te verbeteren.

Teeltschema
Vroege teelt glas: zaaien in februari/maart, oogsten in maart t/m mei
Vroege teelt volle grond: zaaien in maart/april, oogsten in eind april t/m begin juni
Zomer: zaaien in eind april t/m juni, oogsten in juni/juli
Herfst: zaaien in juli/augustus, oogsten in augustus/september

Consumptie
De bol van de radijs wordt meestal rauw gegeten, eventueel dippen in zout. De radijs kan je consumeren als snack, op de boterham, in salades, roerbakken etc. Radijs is lekker als knapperig tussendoortje met een beetje zout, op de boterham of in plakjes bij paling of haring. Een rauwkost-salade met plakjes radijs vormt een heerlijke combinatie met biefstuk, gehakt of slavinken. En uiteraard is radijs ook een opvallend smakelijke garnering van salades, vlees- en visschotels. Grote radijzen kunnen ook in hun geheel worden 8 tot 10 minuten gekookt in gezouten water. Serveer ze dan met goedgekruide peterseliesaus. Radijs kan ook worden gebruikt om kleur te geven aan roerbakschotels.

Bewaren/bewerken
Radijzen zijn het hele jaar verkrijgbaar. Van maart tot mei is er een verhoogde aanvoer. Ze worden meestal per bosje verkocht. Zorg er voor dat de radijzen er steeds fris en stevig uitzien. Bij lichte vingerdruk mag de radijs niet rimpelen. Het loof moet er frisgroen uitzien.

Radijzen kunnen tot 5 dagen bewaard worden in een gesloten plastic zak in de koelkast.

Radijzen worden altijd rauw gegeten. Was radijzen steeds voor gebruik. Verwijder het loof en het fijne wortelstukje. Verwerk fijngesneden radijzen in een salade of presenteer ze als pittig en gezond borrelhapje met wat zout of een dipsausje.
 
Voedingsstoffen
Voedingswaarden per 100 gram radijs:
Energie: 85 KJ, 20 kcal
Eiwit: 1.0 g
IJzer: 2.0 mg
Koolhydraten: 4.0 g
Natrium: 25 mg
Calcium: 30 mg
Vet: 0.0 g
Vezels: 1.0 g
Vitamine C: 20.0 mg

Recepten
Zuurdesemtoast met coburgham