Prei

Prei behoort tot de familie van de ui en heeft een milde uiensmaak. De normale vorm bezit bloeistengels tot 2 meter lengte en een bol met tal van gele bolknoppen, ook wel klisters genoemd, eromheen. De bloemen zijn wit, roze of donkerrood. Er bestaan momenteel talrijke variëteiten van prei, waarbij de verschillen in hoofdzaak liggen in de bladkleur, winterhardheid en ‘knobbel’ aan de basis van de steel.

Prei is als cultuurgewas al heel oud. Zo'n 3000 jaar voor Christus werd prei al door de Egyptenaren als groente gegeten. De Grieken en de Romeinen verwerkten prei als soepgroente. De Romeinen verspreidden prei aan het begin van onze jaartelling over geheel West-Europa. Vandaag aan de dag wordt prei hoofdzakelijk geteeld in Frankrijk, België, Nederland, Egypte en Spanje.

Teelt
De belangrijkste teeltgebieden van prei in Nederland liggen in de provincies Limburg en Noord-Brabant. De teelt vraagt een hoge mate van vakmanschap. Daarnaast is het kostenniveau relatief hoog. Met name de factor arbeid speelt hierin een belangrijke rol. Gedurende een lange periode wordt er geplant, vanaf begin april tot het einde van juli. De oogst verloopt van eind juni tot begin mei.

Er zijn vijf verschillende teelten te onderscheiden:

• Zomerteelt; zaaien half januari
• Vroege herfstteelt; zaaien half maart
• Late herfstteelt; zaaien eind maart
• Winterteelt; zaaien begin april
• Late winterteelt; zaaien eind april

De planten moeten boven de 18°C opgekweekt worden. Bij een lagere temperatuur gaan de planten over in de generatieve fase en gaan dan vroegtijdig bloeien.

Als de planten de dikte van een potlood hebben worden ze verplant. Voor het verkrijgen van een lange witte schacht worden de planten in 20centimeter diepe ponsgaten geplant. Ook kunnen de planten in geulen worden geplant. Later kunnen de planten dan nog enkele keren aangeaard worden. De plantafstand bedraagt in de rij 12 tot 15 centimeter en tussen de rijen 30 tot 50centimeter afhankelijk van de teeltperiode.

Voor de winterteelt moeten winterharde rassen die de winterkou kunnen overleven, worden gebruikt.

Consumptie
Prei eten kan zowel rauw als gekookt. Heel fijngesneden wordt de groente in salades verwerkt. U kunt de prei ook in combinatie met uien of ter vervanging van deze gebruiken. Het beste kennen we prei in soep of stoofpotjes. Prei is ook heel geschikt voor ovenschotels. Prei is lekker met andere groente zoals wortelen, ui, knolselder, enz. Prei is de basis van de groentenkeuken en is zeer geschikt bij graan-, vlees- en visbereidingen.

Prei moet grondig gewassen worden omdat er meestal zand tussen de bladeren zit. Daarvoor snijdt u de wortel onderaan de witte schacht volledig weg. Van de groene bladeren verwijdert u alleen de buitenste bladeren en de verdroogde bladpunten. De meeste vitamines zitten immers in het groene bladgedeelte. Spoel de groenten onder stromend water. Daarna kan men ze desgewenst kleinsnijden in ringetjes of in julienne. Prei moet maar kort worden gekookt of gestoofd. Zorg ervoor dat de stukjes ongeveer even groot zijn, zodat ze gelijkmatig gaar worden.
 
Bewaren/bewerken
Prei is het hele jaar te verkrijgen. Koop alleen prei met een zeer dichte bladvorming, fris en donkergroen blad, zonder beschadigde plekken. Slappe stengels, opengebarsten of opgezwollen stengelbases of verdroogde en verkleurde bladeren betekenen dat de prei niet vers is. Prei slinkt tijdens de bereiding, voorzie daarom 400 tot 500 gram per persoon.

Verse prei blijft in de groentenbak van de koelkast ongeveer 2 weken goed. Ongewassen en op een koele, vochtige plaats kunt u prei 1 tot 2 maanden bewaren. U kan ze afdekken met grond en liefst vorstvrij bewaren. Prei kan men ook geblancheerd invriezen. De groente moet niet ontdooid worden om te bereiden.

Voedingsstoffen
Voedingswaarden per 100 gram gekookte prei:
Energie: 93 KJ, 22 Kcal
Eiwit: 1.9 g
IJzer: 0.6 mg
Koolhydraten: 1.8 g
Natrium: 5 mg
Calcium: 97 mg
Vet: 0.8 g
Vezels: 4.0 g
Vitamine C: 15 mg

Recepten
Yakitori spies