Wortel

De wortel ook wel peen genoemd, maakt, net als onder andere de selderij en peterselie, deel uit van de familie 'Umbelliferae'. De wilde peen heeft meestal een witte wortel, maar de gekweekte rassen zijn er in allerlei kleuren zoals oranje, rood, geel en wit. Wilde peen komt voor in heel Europa, van de Britse Eilanden in oostelijke richting via Azië helemaal tot in Noordwest-China. Het is aannemelijk dat wortels het eerst werden geteeld in het oostelijk Middellandse-Zeegebied.

Teelt
Wortel of peen is een tweejarige plant; in het eerste voorjaar produceert de plant de eetbare, vlezige, meestal oranje penwortel. Als de wortel in de grond blijft gaat de plant in het volgende voorjaar bloeien.
Wortelen gedijen het best in zand, vooral op kalkrijke of lemige zandgronden. De grond moet diep worden bewerkt en zeer los en luchtig van structuur zijn. De wortelen kunnen 's winters tot de oogst in de grond blijven.

Consumptie
Wortelen hoeven alleen maar gewassen of voorzichtig geschrapt te worden. Rauwe wortelen zijn heerlijk uit het vuistje of met een dipsaus bij het aperitief en geraspt doen ze het uitstekend bij slaatjes of gewoon als garnituur op het bord. Als u de wortelen kookt, stoomt of stooft, kunt u ze eerst in reepjes, dobbelstenen of andere figuren snijden. Houd de kooktijd steeds zo kort mogelijk om smaak en voedingsstoffen te behouden. Wortelen zijn lekker op zich of in combinatie met andere groenten. Ook wortelpuree staat bij velen op het wekelijks menu. U kunt wortelen zelfs bij het dessert eten in een voedzame wortelcake.

Bewaren/bewerken
Wortelen zijn het hele jaar door vlot verkrijgbaar. De groente moet stevig zijn en een fraaie oranje kleur te hebben. Kijk bovendien of ze geen aangetaste plekken vertonen. Meestal wordt het loof al tijdens de oogst verwijderd om te vermijden dat de wortelen te veel vocht zouden verliezen. Bij busselwortelen is het belangrijk dat het loof er steeds frisgroen uitziet. Als de wortelen aan de bovenkant nog wat groen van kleur zijn, betekent dat dat ze nog niet geheel rijp zijn.

Wortelen bewaart u het best op een koele plaats of in de koelkast. Busselwortelen zijn tot 5 dagen houdbaar als u ze in een plastic zak in de groentela van de koelkast bewaart. Winterwortelen zijn ongeveer 8 weken houdbaar in de groentela in de koelkast. Bewaar wortelen echter niet bij fruit of groenten die veel ethyleen produceren, zoals peren, appels en aardappels, omdat ze daardoor snel oud en bitter worden.

Voedingsstoffen
Voedingswaarden per 100 gram gekookte wortel zonder zout:
Energie: 73 KJ, 17 kcal    
Eiwit: 0.6 g   
IJzer: 0.2 g 
Koolhydraten: 3.7 g    
Natrium: 35 mg   
Calcium: 32 mg    
Vet: 0.0 g   
Vezels: 2.8 g    
Vitamine C: 2 mg    

Voedingswaarden per 100 gram rauwe wortel:
Energie: 48 KJ, 11 kcal    
Eiwit: 0.6 g   
IJzer: 0.4 g 
Koolhydraten: 2.2 g    
Natrium: 35 mg   
Calcium: 29 mg    
Vet: 0.0 g   
Vezels: 3.3 g    
Vitamine C: 2 mg