Kruisbes

De kruisbes of klapbes behoort evenals de witte, rode en zwarte bes tot het geslacht Ribes. Naast de teelt komt de kruisbes in Nederland ook in het wild voor. In het wild komt de kruisbes voor op vochtige, matig voedselrijke, kalkhoudende grond op kapvlakten, onder struikgewas en op open plaatsen in het bos.

De struik waar de kruisbes aan groeit wordt 60 tot 120 centimeter hoog en heeft gestekelde takken. De bladeren zijn rondachtig en 3 tot 5 lobbig. De bladsteel en de onderkant van het blad is zacht behaard. De vrucht is een kale of met klierachtige borstels bezette bes en heeft rijp een groene, gele, rode of roodpaarse kleur.
 
Teelt
Er worden in Nederland nog maar weinig kruisbessen getaald, namelijk minder dan 15 hectare. In Vlaanderen is de teelt van kruisbessen nog vrij algemeen bij de telers van kleinfruit. Vooral in de typische fruitstreken zoals Haspengouw, de Voorkempen, en het Hageland. Vroeger werden kruisbessen onrijp geplukt voor de verwerkende industrie. Tegenwoordig worden ze rijp geplukt voor de verse consumptie en komen dan voornamelijk in juli op de markt.
Kruisbessen worden vegetatief door stek vermeerderd. Voor particuliere tuinen worden ook wel kleine boompjes aangeboden waarbij de kruisbes is geënt op een onderstam van Ribes uva-crispa die gemakkelijk stekt. Doordat deze onderstam een hoogte van ongeveer één meter heeft groeien de vruchten op plukhoogte. In de commerciële teelt kan gekozen worden voor vrij groeiende struiken of voor de teelt aan hagen. Dit laatste komt tegenwoordig het meeste voor.

Sommige rassen hebben een hangende groeiwijze waardoor ze niet meer geschikt zijn voor de teelt als vrijstaande struik doch alleen nog maar aan een haag kunnen worden geteeld. Bij de teelt aan hagen worden palen opgericht met daartussen draden die op een afstand van ongeveer 20 tot 25 centimeter worden gespannen. Vervolgens worden per struik twee of drie gesteltakken omhoog geleid waarbij er door middel van snoei voor wordt gezorgd dat de gesteltakken elk jaar over de volledige lengte zijn bekleed met vruchtdragende hout.
 
Consumptie
Het vel dat rond de kruisbessen zit is eetbaar. Kruisbessen kunnen rauw gegeten worden of verwerkt worden in confituur of gebak. Wanneer het vel te hard is kunt u de bessen even laten pocheren in suikerwater.
 

Bewaren/bewerken
Leg de kruisbessen naast elkaar op een bord in de koelkast. Op die manier kunt u ze enkele dagen bewaren. Was de bessen kort voor gebruik en verwijder de steeltjes.
 
Voedingsstoffen
Voedingswaarden per 100g
Energie: 44 kcal 184 kJ
Vezels: 4,3 g
Koolhydraten: 10,18 g
Vet: 0,58 g
Eiwit: 0,88 g
Water: 87,87 g
Vitamine C: 27,7 mg